ریشه یابی اعتراضات اخیر عراق
بصره اکنون، نقطه آغازی بر یک جنبش اعتراضی شده که می تواند با ادامه یافتن، به جایگاه جمهوری اسلامی ایران در عراق ضربه بزند زیرا دستاویزهای لازم برای انحزاف این حرکت از یک جنبش مطالبه گر داخلی به حرکتی وابسته به ریاض ضد تهران وجود دارد.
به گزارش راهبرد معاصر؛ کمی پس از فروکش کردن برخی اعتراضات پراکنده در استان خوزستان، اکنون استان همسایه خوزستان در عراق، یعنی بصره، شاهد اعتراضات مردمی است که دامنه آن به بسیاری از قسمت های عراق سرایت پیدا کرده است. آن چه که تاکنون از این اعتراضات می دانیم این است که حداقل 3 نفر در نتیجه آن کشته شده اند؛ معترضان توانستند برای چند ساعت کنترل فرودگاه نجف را بدست گیرند؛ در نجف مقررات منع آمد و شد اعلام شده و در سرتاسر کشور، به دستور العبادی، حالت فوق العاده اعلام شده است. همچنین آیت الله سیستانی و مقتدی صدر پشتیبانی خود از معترضان را اعلام کرده اند.
اعتراضات با چه انگیزه ای است؟
شعارهای تظاهرات کنندگان چندان رنگ بوی سیاسی ندارد و بیشتر خواهان بهبود خدمات رسانی عمومی به ویژه در زمینه برق و آب و همینطور وضعیت اشتغال هستند. در این بین، اعتراضات که گاه به خشونت هم کشیده شده، زمینه را برای حمله به دفاتر برخی احزاب فراهم کرده است. رسانه های ضد محور مقاومت تلاش دارند، دفاتری که مورد حمله قرار گرفته اند را منحصر به احزاب نزدیک به ایران شامل (الدعوه و بدر) نشان دهند، حال آن که طبق گزارش های میدانی، احزابی که به ایران نزدیک نبوده اند هم از حمله آشوبگران بی نصیب نمانده اند. بر این اساس می توان ادعا کرد که انگیزه اعتراضات حداقل در فازهای اولیه، به هیچ عنوان سیاسی نبوده و اگر هم اقدامی با بار سیاسی انجام گرفته، بیشتر تحت الشعاع انگیزه های اقتصادی یا به بیان دقیق تر، معیشتی بوده است.
نسبت ایران با اعتراضات عراق
به رغم تلاش گسترده رسانه های منطقه ای ضد ایرانی شامل العربیه، کردستان 24 و سکای نیوز، برای ضد ایرانی جلوه دادن هویت اعتراضات اخیر عراق، تاکنون، در هیچ ویدئویی از این راهپیمایی ها، دیده نشده که معترضان شعار ضد ایرانی بدهند. با این حال، بعید نیست که با جلو رفتن ماجرا و البته با دستکاری های بیرونی توسط محور ریاض، به مرور، جلوه های ضد ایرانی به این اعتراضات اضافه شود. این امر، بیش از همه از دو جا سرچشمه خواهد گرفت. اول موضوع آب و دیگری برق.
فارغ از این که آیا قضاوت معترضان در خصوص ایران درست و به حق خواهد بود یا خیر، اما آن چه که جمعیت عمدتا کمتر تحصیلکرده معترض به چشم می بیند این است که در مسئله برق، بخش بزرگی از منبع اصلی تامین کننده، ایران بوده و اکنون، دولت ایران، جریان برق صادراتی خود را قطع کرده است. بر مبنای اعلام وزارت نیروی ایران، سالیانه 1200 مگاوات برق به کشور همسایه نه چندان خوش حساب غربی صادر می شود که چیزی در حدود 10% برق وارداتی این کشور است. با افزایش مصرف برق در ایران و اعتراضات به قطعی آن، تهران مجبور شد که این میزان برق را به خطوط داخلی منتقل کند در نتیجه، شهرهای استان بصره، دچار خاموشی های بیشتری شدند. امری که یکی از جرقه های اعتراضات را زد. در این میدان، تظاهرات کنندگان که یکی از اعتراضات آن ها مسئله برق است، احتمالا با تبلیغات رسانه های عربی، ایران و بد عهدی این کشور را عامل قطعی برق تحلیل خواهند کرد. درک بهتر این موضوع برای یک خواننده ایرانی زمانی میسر می شود که به خاطر بیاوریم ایرانی ها هنگام قطع گاز صادراتی از ترکمنستان در اوج سرما چه تصوری از عشق آباد پیدا کردند.
مشکل بعدی که آب است هم تا حدودی به ایران ارتباط می یابد. در این مورد، تهران هیچ توجیه قانع کننده ای ندارد. سد سازی های بی جا، باعث خشکی و کم آبی شدید در عراق شده است. این موضوع را زمانی بهتر می توانیم درک کنیم که به حس خود در مورد افغانستان زمانی که از رود هیرمند و استان سیستان سخن می گوییم، رجوع کنیم. درست همچین حسی در میان تعداد زیادی از عراقی ها وجود دارد. چندی پیش، احمد محجوب، سخنگوی وزارت خارجه عراق، اعلام کرده بود که ایران، بدون هشدار قبلی، جریان آب به 42 رودخانه عراق را بسته است. هرچند بازتاب این خبر در رسانه های داخلی عراق گسترده نبود ولی کافی است در این بحبوحه، باز نشر آن از سوی رسانه های وابسته به محور ریاض انجام شود تا ایران هم یکی از قربانیان اعتراضات عراق گردد.
در مجموع می توان گفت هرچند اکنون شعارهای ضد ایرانی در اعتراضات عراق وجود ندارد اما برای رسانه های معاند منطقه ای، دستاویز هایی فراهم است تا ایران مقصر کمبود های اساسی این کشور در زمینه آب و برق فراهم شود و لازم است مسئولین امر، هرچه سریعتر، این مشکلات رو به صورت ریشه ای حل کنند.